Συνέντευξη τύπου παραχώρησε πρόσφατα η Αντιπρόεδρος της Suez Δυτικής Ευρώπης κα DianeD’Arras στη Θεσσαλονίκη. Με αυτή την δημόσια απάντηση θέλουμε να αναφερθούμε στα όσα είπε σε μια προσπάθεια ενίσχυσης του δημόσιου διαλόγου επί του θέματος.
Μια απάντηση στην Diane D’Arras
Senior Executive Vice President Water
Western Europe της Suez Environnement
Αγαπητή Diane
Να διευκρινίσουμε ότι η παρακάτω επιστολή απαντά σε όσα φέρεσαι να δήλωσες κατά την συνέντευξη τύπου που παραχώρησες σε επιλεγμένα μέσα στην Θεσσαλονίκη που ελπίζουμε να μετέφεραν με ακρίβεια τα λεγόμενά σου.
Θα κρίναμε μάλλον αρνητικά το γεγονός ότι παρά τη δημοκρατική παράδοση της Γαλλίας και τη δήλωσή σου ότι η εταιρία θα λάβει σοβαρά υπόψη της το τοπικό όραμα για την πόλη, στην συνέντευξη τύπου που παραχώρησες στη Θεσσαλονίκη οι θύρες ήταν συμβολικά κλειστές για τους πολίτες της αλλά και μη προσκαλεσμένους δημοσιογράφους. Αυτή η στάση της εταιρίας που εκπροσωπείς δημιουργεί ερωτηματικά για τις δημοκρατικές ευαισθησίες που επέδειξες ως εκπρόσωπος της Suez, καλώντας τους αιρετούς εκπροσώπους της αυτοδιοίκησης, να συμμετέχουν ως ανεξάρτητα μέλη, στο νέο διοικητικό συμβούλιο που θα προκύψει. Μια διευκρινιστική ερώτηση θα χρειαζόταν για το ποια ακριβώς δικαιώματα θα είχε μια τέτοια συμμετοχή πέραν ενός άλλοθι «διαφάνειας», αλλά αυτή από ότι φαίνεται από τα σχετικά δημοσιεύματα δεν έγινε από τους παρόντες δημοσιογράφους, μερικοί εκ των οποίων βρίσκονται στο payroll των δημοσιογραφικών επιχειρηματικών δραστηριοτήτων του εταίρου με τον οποίο η Suez κατεβαίνει στον διαγωνισμό του ΤΑΙΠΕΔ για την απόκτηση του 51 % των μετοχών της ΕΥΑΘ.
Διαβάζοντας το βιογραφικό σου πληροφορηθήκαμε ότι το 1993 πήρες διευθυντική θέση και κατόπιν προαγωγή στην AguasArgentinas (BuenosAires) που ιδιωτικοποιήθηκε το 1993 μεσούσης της οικονομικής κρίσης της Αργεντινής και που επαναδημοτικοποιήθηκε το 2006. Σημειώνεις στο βιογραφικό σου ότι η Αργεντινή ήταν μια σπουδαία εμπειρία που σου έδωσε την ευκαιρία να εξερευνήσεις καινούργιες οδούς σκέψης επαγγελματικά και προσωπικά.
Έκανες λόγο για τη ρύθμιση της τιμής από την ρυθμιστική αρχή. Να θυμίσουμε ότι ως ελληνική ρυθμιστική αρχή παρουσιάζεται η Γενική Γραμματεία Υδάτων του Υπουργείου Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής, μια παλιά, αμφιβόλου αποτελεσματικότητας υπηρεσία, που αναβαθμίστηκε θεσμικά κατόπιν της ανακοίνωσης για τις επικείμενες ιδιωτικοποιήσεις των ΕΥΑΘ και ΕΥΔΑΠ . Μια υπηρεσία που ίσως σου θυμίσει την αντίστοιχη της Αργεντινής που όπως αναφέρει η έκθεση των Alcázar, L.; Abdala, A.; Shirley, MWashingtonD.C.: TheWorldBank. Retrieved 2008-04-16 «υπολειπόταν σε εμπειρία καθώς δημιουργήθηκε στην διάρκεια της παραχώρησης» και της οποίας «οι αποφάσεις συνεχώς δεν λαμβάνονταν υπόψη». Παράδειγμα η σύμβαση του 1997 κατά την οποία η εταιρία στην οποία βρισκόσουν τότε σε διευθυντική θέση κατείχε συμβόλαιο που της επέτρεπε να ζητάει δολάρια σε αναλογία ένα προς ένα παρά την υποτίμηση που είχε υποστεί το πέσος. (Solanes, Miguel (2006). “Efficiency, Equity, and Liberalisation of Water Services in Buenos Aires, Argentina”. Industry, Services & Trade (Organisation for Economic Co-operation and Development (OECD))
Τον Ιούλιο του 2010, μάλιστα το Διεθνές Κέντρο για την Επίλυση Επενδυτικών Διαφορών (ICSID), έκρινε ότι η κυβέρνηση της Αργεντινής αδίκως αρνήθηκε να επιτρέψει στους αδειούχους ιδιώτες την αύξηση των τιμολογίων κατά την περίοδο μετά την υποτίμηση του πέσο Αργεντινής το 2001 και ότι οι ιδιωτικές εταιρείες έχουν το δικαίωμα αποζημίωσης. Οι ιδιωτικές εταιρείες ανακοίνωσαν ότι θα επιδιώξουν 1,2 δισεκατομμύρια δολάρια ΗΠΑ ως αποζημίωση. Τελικά οι αποφάσεις της εκάστοτε ρυθμιστικής αρχής για την τιμή του νερού αλλά και για θέματα τήρησης συμβατικών υποχρεώσεων κλπ «είναι σεβαστές» όπως δήλωσες στη Θεσσαλονίκη, ή μήπως επί της ουσίας είναι ένα γραφειοκρατικό άλλοθι, επιρρεπές στην διαφθορά, χρήσιμο προς την νομιμοποίηση του ιδιωτικού μονοπωλίου υπό την σκέπη υπερεθνικών οργανισμών σαν αυτών που απαιτούν την ιδιωτικοποίηση εξαρχής;(1)
Είπες ότι βασική προτεραιότητα για τη «Suez» στη Θεσσαλονίκη είναι η προστασία του περιβάλλοντος και -μεταξύ άλλων- «η επαναφορά της ποιότητας στον Θερμαϊκό Κόλπο». Το ελπίζουμε, γιατί στην Χιλή, η Suez διατάχθηκε να καταβάλει στους πολίτες 5 εκατομμύρια δολάρια ως αποζημίωση για τις δυσάρεστες οσμές που αναδίδονταν από τις εγκαταστάσεις επεξεργασίας λυμάτων της. (έρευνα ομάδας PSIRU τού Πανεπιστημίου του Γκρίνουιτς)
Για τις ευχάριστες υποσχέσεις επενδύσεων 25-50 εκατομμυρίων ευρώ ετησίως για πέντε χρόνια και μάλιστα σε υποδομές που δεν θα ανήκουν στον ιδιώτη, αν αυτές πραγματοποιηθούν, τότε κατατάσσουν τη Suez στις μη κερδοσκοπικές φιλανθρωπικές εταιρίες, καθότι τα καθαρά κέρδη ανά έτος της ΕΥΑΘ κυμαίνονται στα 18 εκατομμύρια ευρώ. Εκτός βεβαίως αν η τιμολογιακή πολιτική πώλησης του νερού “αναπροσαρμοστεί” για να καλύψει τις επενδύσεις και το εύλογο κέρδος του διαχειριστή, οπότε η υπόσχεση ανήκει στον γενναιόδωρο καταναλωτή θεσσαλονικιό πολίτη.
Επιπροσθέτως, σε σχέση με το θέμα των επενδύσεων, στη Γαλλία το 2009, μια έγκριτη έκθεση ανέφερε ότι: «η χρηματοδότηση υπηρεσιών ύδρευσης εξακολουθεί να γίνεται κατεξοχήν από τον δημόσιο τομέα, αφού η συμμετοχή τού ιδιωτικού στις επενδύσεις ανέρχεται μόλις στο 12%». (έρευνα ομάδας PSIRU τού Πανεπιστημίου του Γκρίνουιτς). Δεν έγιναν λοιπόν σημαντικές επενδύσεις στην Γαλλία και θα γίνουν στην Ελλάδα;
Μήπως, μάλιστα, αυτός είναι ένας από τους λόγους που εκτός από το Παρίσι και άλλες πόλεις (Brest, Grenoble, Cherbourg, Varages, Durance–Luberon, Castres), επαναδημοτικοποίησαν τις υπηρεσίες τους ενώ σε διαδικασία επαναδημοτικοποίησης βρίσκονται και άλλες (Toulouse, Ile–de–France, Montbeliard, Bordeaux, Lille);
Αλλά ακόμη κι αν είναι να γίνουν οι όποιες επενδύσεις, με τι χρήματα;
Η εικόνα της SUEZ δείχνει να έχει χρέη συνολικού ύψους 19.777 εκ Ευρώ και κεφάλαια 6.859 εκ ευρώ. Τώρα λόγω του ότι έχει στο Ενεργητικό της 3.264 φήμη και πελατεία, τα καθαρά της κεφάλαια προσδιορίζονται στα 6859-3264=3.595 εκ ευρώ. Τώρα από την ανάλυση του Ενεργητικού της βλέπουμε και άλλες άυλες παγιοποιήσεις ύψους 4.060 εκ ευρώ, εάν αφαιρεθούν και αυτές τότε τα καθαρά της κεφάλαια είναι αρνητικά 6.859-3.595-4.060=-465 εκ. Η δραστηριότητα της είναι ζημιογόνα κάθε χρόνο κατά 2.281 εκ ευρώ το 2009,1.158 το 2010,1.205 το 2011,1.314 το 2012.(2)
Από την άλλη, η μικρή ΕΥΑΘ, με την «υπερτιμημένη τιμή της μετοχής της» όπως είπες, είναι μία εταιρία με μονοπωλιακή θέση στην παροχή νερού που έχει κερδοφορία για το 2012 24 εκ ευρώ (18εκ καθαρά) ,διαθέσιμα μετρητά 33 εκ ευρώ (50 εκ. σήμερα) και ίδια κεφάλαια 135 εκ ευρώ και ετήσια έσοδα 74 εκ ευρώ. Η αξία η χρηματιστηριακή είναι 220 εκ ευρώ. (σύμφωνα με την ετήσια οικ. κατάσταση του 2012).
Ίσως λοιπόν να είναι καλύτερα να αποφεύγουμε τα περί αποτελεσματικότερου management του ιδιωτικού τομέα μέχρι τουλάχιστον αυτή η εικόνα να ανατραπεί.
Τέλος, μίλησες για 4000 (!) θέσεις εργασίας σε ένα εργασιακό περιβάλλον που εδώ και τρία χρόνια εξαφανίζονται οι θέσεις εργασίας με αδυσώπητους ρυθμούς. Με την μερική ιδιωτικοποίηση της ΕΥΑΘ πάντως και την απόκτηση μόνο του 5,46% από την Suez οι θέσεις εργασίας που δεν αναπληρώθηκαν μετά από συνταξιοδοτήσεις έφεραν τις σημερινές θέσεις εργασίας να έχουν πέσει από 700 σε 235. Με ποιο επενδυτικό σχέδιο και ποιο οργανόγραμμα θα χρειαστούν προσλήψεις αυτής της τάξεως μεγέθους για να λειτουργήσει η ΕΥΑΘ δεδομένου του σταθερού αριθμού “πελατών” και αν διατηρηθεί η τιμή ανά κυβικό στα σημερινά επίπεδα; (Σήμερα η εταιρία πάντως για 2.330 χλμ. δικτύων και 510.000 υδρόμετρα απασχολεί 11 υδραυλικούς ενώ έχει 7 οδηγούς για τα 80 εταιρικά της οχήματα διαφόρων τύπων) Επίσης, από το 1999 όπου και η Suez είναι μέτοχος, τα τιμολόγια αυξήθηκαν μεταξύ 250% και 300% κι ωστόσο έκανες λόγο για το «αν η τιμή του νερού στην ΕΥΑΘ είναι βιώσιμη».
Το δημοψήφισμα, είπες «είναι μεν σημαντικό αλλά αποτελεί πράξη πολιτικής». Συμφωνούμε. Με ένα τέτοιο δημοψήφισμα μάλιστα πρόσφατα οι κάτοικοι του Βερολίνου έμαθαν ποιους ακριβώς όρους περιείχε η σύμβαση παραχώρησης της υπηρεσίας ύδρευσης προς την Veolia και την RWE και ύστερα από πολυετή αγώνα επαναδημοτικοποίησαν τις υπηρεσίες των οποίων τα τιμολόγια αυξάνονταν συνεχώς. Με ένα αντίστοιχο στην Ιταλία το ποσοστό των πολιτών που καταψήφισε την ιδιωτικοποίηση ήταν ένα συντριπτικό 95.4%, ενώ το ίδιο ποσοστό τάχθηκε αρνητικά και στην ιδέα του κέρδους από το νερό. Εδώ λέμε «unafaccia, unarazza» για τους γείτονές μας κι ένα αντίστοιχο δημοψήφισμα θα έδινε φωνή στη βούληση των Ελλήνων πολιτών που όπως έχουν δείξει δημοσιευμένες δημοσκοπήσεις είναι στην ευρεία πλειοψηφία τους αντίθετοι στην ιδιωτικοποίηση του μονοπωλίου του νερού.(3)
Και επειδή μίλησες για παρεξηγήσεις κι ότι «δεν ιδιωτικοποιείται το νερό αλλά περνάμε σε Σύμπραξη δημοσίου ιδιωτικού τομέα» μα και στο Βερολίνο ΣΔΙΤ υπήρξε και μάλιστα με κρυφούς τους όρους του συμβολαίου.
Είπες «Το χειρότερο για εμάς είναι να είμαστε σε μια χώρα που δεν σέβεται τον νόμο». Συμφωνούμε. Να σε ενημερώσουμε λοιπόν ότι, σύμφωνα με δημοσίευμα της εφημερίδας Ελευθεροτυπίας (4), διενεργείται κατεπείγουσα εισαγγελική έρευνα που παρήγγειλε ο εισαγγελέας Εγκλημάτων Διαφθοράς Θεσσαλονίκης, Αργύρης Δημόπουλος, μετά τη δημοσιοποίηση του καταλόγου σειράς έργων, ο προϋπολογισμός των οποίων ξεπερνά τα 100 εκατ. ευρώ. Φορέας υλοποίησης των οποίων είναι η Ειδική Υπηρεσία Δημοσίων Έργων (ΕΥΔΕ) του ΥΠΕΚΑ με συγχρηματοδότηση από το Ταμείο Συνοχής της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Σύμφωνα με το πρόγραμμα υλοποίησης, η κατασκευή των έργων αυτών θα συνεχίσει να γίνεται με εθνικούς και ευρωπαϊκούς πόρους ως το 2016, δηλαδή ακόμη και μετά τη πώληση της ΕΥΑΘ σε ιδιώτες, την οποία κυβέρνηση και ΤΑΙΠΕΔ προγραμματίζουν να έχουν ολοκληρώσει ως τον ερχόμενο Μάρτιο. Σημαντικότατη παράμετρος της νέας εισαγγελικής έρευνας είναι ότι καλείται το ΤΑΙΠΕΔ να προσκομίσει τη σύμβαση παραχώρησης της ΕΥΑΘ στους ιδιώτες αγοραστές, ώστε να διερευνηθεί τι ακριβώς προβλέπεται σε αυτήν για τη χρήση των συγκεκριμένων έργων.
Χαιρόμαστε πάντως ιδιαιτέρως που μνημόνευσες το Συμβούλιο της Επικρατείας. Ύστατος νόμος είναι το Σύνταγμα και το χειρότερο και για μας τους πολίτες, – όπως και για σας- είναι να μην γίνεται το Σύνταγμα και οι αποφάσεις του Συνταγματικού Δικαστηρίου σεβαστές από κάθε πλευρά.
Τολμούμε να υποθέσουμε ότι η προσωπική σου παρουσία στην Θεσσαλονίκη παρά την υψηλή σου θέση του Αντιπροέδρου πλέον, είναι ενδεικτική του μεγάλου ενδιαφέροντος της εταιρίας για την απόκτηση της ΕΥΑΘ ως «εφαλτήριο» για την αγορά των Βαλκανίων. Αυτό το πιστεύουμε.(5)
Με ειλικρίνεια
SAVEGREEKWATER Πρωτοβουλία για τη μη ιδιωτικοποίηση του νερού στην Ελλάδα
και
SOSΤΕ ΤΟ ΝΕΡΟ, Σωματείο Εργαζομένων ΕΥΑΘ, Κίνηση 136, Water Warriors
Υ.Γ. Πολλά έχουν αλλάξει από τότε αλλά θέλουμε να σας θυμίσουμε ένα ιστορικό γεγονός. Tο 1917, στην πυρκαγιά που κατέστρεψε τη Θεσσαλονίκη, η εταιρεία ύδρευσης, που τότε ήταν γαλλικών συμφερόντων, αρνήθηκε να διαθέσει νερό για την πυρόσβεση, γιατί υδροδοτούσε τους στρατώνες των συμμάχων. (Από άρθρο της Εφημερίδας των συντακτών 10/05/2013). Βεβαίως και δεν υπονοούμε ανάλογες συμπεριφορές από την εταιρία που εκπροσωπείς προς αποφυγή παρεξηγήσεων.
——————————————————————————————————————————————–
(1) Η ρυθμιστική αρχή OFWAT του Ηνωμένου Βασιλείου έχει κατ’ επανάληψη αποτύχει να αποτρέψει τις ιδιωτικές εταιρείες να απολαύουν μεγαλύτερα κέρδη μέσω ελλιπών δαπανών, ενώ παρότι έχει επιτύχει να εντοπίσει απάτες τις οποίες διέπραξαν οι εταιρείες, έχει δώσει στις εταιρείες το δικαίωμα 25ετούς ειδοποίησης πριν λήξουν οι άδειές τους —ουσιαστικά διασφαλίζοντάς τους παντοτινό μονοπώλιο.
Σύμφωνα με μια έκθεση του 1997 του Ελεγκτικού Συνεδρίου της Γαλλίας («CourdesComptes»), το σύστημα ιδιωτικοποίησης στο οποίο στήριξαν την εθνική τους κυριαρχία οι Suez και Veolia έπασχε από συστηματικά ελαττώματα: «Η έλλειψη επίβλεψης και ελέγχου των παραχωρημένων δημόσιων υπηρεσιών, επιβαρυμένη από την έλλειψη διαφάνειας αυτής της μορφής διοίκησης, έχει οδηγήσει σε καταχρήσεις». Στοιχεία από έρευνα ομάδας PSIRU τού Πανεπιστημίου του Γκρίνουιτς
(2) Στοιχεία που προκύπτουν από τα δημοσιευμένα οικ. στοιχεία της SuezEnvironnement στο site του Bloomberghttp://investing.businessweek.com/research/stocks/financials/financials.asp?ticker=SEV:FP
(3) Ως προς τη δρομολογούμενη πώληση της ΕΥΑΘ το 76% των πολιτών τάσσεται κατά. http://www.makthes.gr/news/reportage/115338/
(4) http://www.enet.gr/?i=issue.el.home&date=31/12/2013&id=407368
(5) Το νερό στη Σόφια σε πορεία επαναδημοτικοποίησης μέσω τοπικού δημοψηφίσματος. Σύμφωνά με τον αναπληρωτή πρόεδρο της Επιτροπής για την εμπορική πολιτική και τη δημοτική περιουσία τρεις είναι οι κύριοι λόγοι για τους οποίους πρέπει να τερματιστεί το συμβόλαιο με την εταιρεία:1.δεν πληρούνται οι προϋποθέσεις για τη μείωση στις απώλειες νερού (διαρροές) 2. η τιμή του νερού είναι πολύ υψηλότερη από αυτό που συμφωνήθηκε 3. υψηλές δαπάνες της επιχείρησης πχ για συμβούλους. 27 August 2013 | 08:14 | FOCUSNewsAgency
Στην Ουγγαρία, η πόλη του Πεκς δημοτικοποίησε ξανά τις υπηρεσίες ύδρευσής της το 2010, διακόπτοντας την σύμβαση που είχε με μια θυγατρική της Suez· η πόλη τού Κάποσβαρ επίσης δημοτικοποίησε ξανά την δική της υπηρεσία ύδρευσης. Στην Ουγγαρία, ακόμη και σε πόλεις όπου η ύδρευση έχει ιδιωτικοποιηθεί, οι επενδύσεις χρηματοδοτούνται από την κεντρική διοίκηση. (Από έρευνα ομάδας PSIRU τού Πανεπιστημίου του Γκρίνουιτς)